Doğrudan Nakliyat Kuralı ve Üçüncü Ülkede Düzenlenmiş Faturalar
Doğrudan Nakliyat Kuralı, bir Serbest Ticaret Anlaşması veya Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi kapsamında taraf ülkeler arasındaki tercihli ticarette, ülkeler arasında eşyaların doğrundan taşınmasını ifade etmekte ve tercihli ticaretin ana unsurlarından birini oluşturmaktadır. Bununla birlikte, tek bir sevkiyat kapsamı ürünler, aktarılması veya geçici depolanması yoluyla, ancak transit geçtiği ya da depolandığı ülkede serbest dolaşıma girmemiş ve eşyayı muhafaza etmeye yönelik işlemler dışında herhangi bir işlemden geçmemiş olmaları kaydıyla, anlaşmaya taraf olmayan üçüncü ülke üzerinden nakledilebilmektedir.
Eşyaların üçüncü bir ülkeden transit olarak gelmesi durumunda ise, tercihli ticaretten yararlanılması için;
- Menşeli ürünlerin taraf olmayan ülkelerde aktarılmaları veya depolanmaları ile bağlantılı koşulları ispatlayan bir belge,
- İhracatçı ülkede düzenlenmiş transit ülkesi geçişini kapsayan tek bir sevk evrakı,
- Transit ülkesinin gümrük yetkililerince düzenlenen, ürünlerin tam bir tanımını veren, boşaltma ve tekrar yükleme tarihlerini ve uygulanabildiği durumlarda kullanılan gemi veya diğer nakil araçlarının adlarını belirten ve transit ülkesi içinde hangi koşullarda kalmış olduğunu belgeleyen bir belge (İşlem Görmemişlik Belgesi -Non Manipulation Certificate-NMC)
Belgelerden birinin temin edilmesi gerekmektedir.
Eşyaların anlaşmaya taraf olamayan üçüncü ülkeler üzerinden gelmesi durumunda yukarıda sayılan belgelerden birinin temin edilememesi halinde STA kapsamında tercihli tarifeden yararlanılamayacak ve diğer ülkelere uygulanan oranlar üzerinden gümrük vergileri tahsil edilecektir.
Üçüncü Ülkelerde Düzenlenmiş Faturalar
Türkiye-Güney Kore Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında Güney Kore'den ithal edilecek eşyaya tercihli rejim uygulanabilmesi için ihracatçı tarafından fatura, teslimat notu veya herhangi bir ticari belge üzerine yapılan "menşe beyanı"nın gümrük idarelerine ibraz edilmesi gerekmektedir. Söz konusu belge ihracatçı tarafından "Türkiye-Güney Kore Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik"in Ek-3’üne uygun olarak hazırlanarak imzalanmakta ve belge üzerinde Güney Kore makamlarının herhangi bir onayı veya vizesi bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, eşyanın Güney Kore ülkesinden gelmesi ile birlikte satış fatura üçüncü bir ülkede mukim firma tarafından düzenlenebilmektedir.
Mezkûr Yönetmeliğin "Üçüncü ülkelerde düzenlenmiş faturalar" başlıklı 31'inci maddesinde, "İthalatçı Taraf ülke gümrük idaresi, satış faturasının üçüncü bir ülkede yerleşik bir şirket tarafından veya söz konusu şirketin hesabına çalışan bir ihracatçı tarafından düzenlendiği durumlarda da, eşyanın bu Yönetmeliğin gerekliliklerini yerine getirmesi koşuluyla, menşe beyanlarını kabul edebilir." hükmü yer almakta olup, bu durumda, ithalat işlemlerinde üçüncü ülkede yerleşik firmanın düzenlediği satış faturaları kabul edilebilmekte ancak menşe beyanlarının, eşyanın Güney Kore'deki yerleşik ihracatçısı tarafından teslimat notu veya çeki listesi gibi başka herhangi bir ticari belge üzerinde yapılması gerekmektedir.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı