Gümrük İşlemlerinin Tamamlanmasında Süreler ve Müeyyidesi
Türkiye Gümrük Bölgesi’ne gelen eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilmesine ve tescil edilen beyannameler muhteviyatı eşyaların gümrük işlemlerinin tamamlanmasına ilişkin olarak Kanunen süreler mevcuttur. Söz konusu süreler içerisinde işlemlerin bitirilmesi esas olmakla birlikte, Bakanlıkça bu sürelerden daha kısa bir süre saptanması ya da bu sürelerin uzatılması mümkündür.
Özet Beyan Kapsamındaki Eşyalarda Süre
Özet beyan kapsamındaki eşyaya ilişkin olarak 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 46’ıncı maddesi doğrultusunda;
Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edileceği,
Özet beyan kapsamındaki eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek, buna ilişkin işlemlerin;
a) Denizyolu ile gelen eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren kırk beş gün,
b) Diğer bir yolla gelen eşya için, özet beyanın verildiği tarihten itibaren yirmi gün,
İçinde tamamlanacağı,
Şartlar gerektirdiği takdirde, Bakanlıkça belirtilen sürelerden daha kısa bir süre saptanabileceği veya bu sürelerin uzatılmasına izin verebileceği,
Hüküm altına alınmıştır.
Süre uzatılmasına ilişkin olarak yapılan alt düzenlemelerle, bahsi geçen sürelere ilaveten, ilgilinin yazılı başvurusu üzerine;
(a) Otuz güne kadar gerekçe aranılmaksızın,
(b) Otuz günü aşan ek süre talepleri için ise gerekçenin belirtilmesi ve kanıtlayıcı belgenin sunulması,
Şartıyla Gümrük Müdürlüklerince süreler uzatılacak olup, süre uzatım taleplerinin, sürelerin bitiminden önce yazılı olarak yapılması zorunludur. Süresi içinde yapılmadığı anlaşılan talepler reddedilir.
Ayrıca, eşyanın herhangi bir adli veya idari takibata konu olması halinde bu takibat nedeniyle geçen süreler, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması için dış ticaret mevzuatı ya da sair mevzuat gereğince ibraz edilmesi gereken uygunluk belgesi, kontrol belgesi, ithal lisansı, izin yazısı, gözetim belgesi, tahlil raporu gibi belgelerin alınması veya buna ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi sırasında geçen süreler işlem tarihinin başladığı tarihte durdurularak 20 veya 45 günlük sürelerin hesaplanmasında göz önünde bulundurulmaz ve işlemin sonuçlandığı tarihten itibaren kalan süre verilir.
Tescil Edilen Beyannameler Muhteviyatı Eşyanın İşlemlerinin Tamamlanması
Beyan sahibinden kaynaklanan sebeplerle 20 ve 45 günlük yasal süreler içerisinde, tescil edilmiş beyanname kapsamı eşyanın;
a) Muayenesine başlanamaması veya devam edilememesi,
b) Beyan edildiği gümrük rejimine tabi tutulması için verilmesi gereken belgelerin verilmemiş olması,
c) Ödenmesi veya teminat altına alınması gereken ithalat veya ihracat vergilerinin ödenmemesi veya teminatın verilmemesi,
Hallerinde, eşya muayene edilir. Muayene sonucunda gümrük idarelerince alınacak para cezasını veya diğer takipleri gerektiren veya gerektirmeyen durumlar bir tutanağa bağlanır ve daha sonra eşya Gümrük Kanunu’nun 177 ila 180’inci madde hükümlerine göre tasfiye edilir.
Antrepo Beyannamesi Kapsamındaki Eşyada Süre
Eşyanın antrepoda kalabileceği süre sınırsızdır. Bakanlıkça bu kapsamda sınırlama getirilebilir.
Antrepo beyannamesi kapsamındaki eşyaya ilişkin olarak, Gümrük Kanunu'nun 70/2’nci maddesine göre; Gümrük antrepolarında bulunan eşya için, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilmesine ilişkin beyanname verilmesi halinde, gümrük işlemlerinin beyannamenin tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde bitirilmesi gerekmektedir. Bu süre içinde işlemleri bitirilemeyen eşya ile ilgili olarak, eşya muayene edilecek, muayene sonucunda gümrük idarelerince alınacak para cezasını veya diğer takipleri gerektiren veya gerektirmeyen durumlar bir tutanağa bağlanacak ve daha sonra eşya Gümrük Kanunu’nun 177 ila 180’inci madde hükümlerine göre tasfiye edilecektir.
Serbest Bölgede Bulunan Eşyada Tescil Sonrası Süre
Serbest bölgelerde bulunan eşya için, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilmesine ilişkin beyanname verilmesi halinde gümrük işlemlerinin beyannamenin tescil tarihinden itibaren otuz gün içerisinde gümrük işlemlerinin bitirilmesi gerekir. Belirtilen süre içinde eşyanın gümrük işlemlerinin bitirilmemesi halinde bu sürenin aşıldığı tarihten itibaren beyan sahibine, aşılan her gün için Gümrük Kanunu’nun 241/1’inci maddesi uyarınca işlem yapılır.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı