Türkiye-İsrail Serbest Ticaret Anlaşması ve Menşe Kanıtı
14 Mart 1996 tarihinde imzalanan Türkiye-İsrail Serbest Ticaret Anlaşması’nın onaylandığına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı, 1 Mayıs 1997 tarihinden geçerli olmak üzere, 18 Temmuz 1997 tarih ve 23053 sayılı Resmî Gazetede yayınlanmış ve Anlaşma, 1 Mayıs 1997 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
“Menşe Ürünleri Kavramının Tanımı ve İdari İşbirliğinin Metodlarına İlişkin” olarak Anlaşma ekinde yer alan Protokol B’de; menşeli ürün, ikili kümülasyon, tümüyle elde edilmiş ürünler, yeterli/yetersiz işçilik veya işlem görmüş ürünler, ülkesellik ilkesi, doğrudan nakliyat, menşe kanıtı gibi kavramlar tanımlanmıştır.
Menşe Kanıtı
Protokol çerçevesinde menşe kazanmış ürünler, taraflardan birince düzenlenmiş olan EUR.1 Dolaşım Belgesi düzenlenmesi veya fatura beyanı ile tercihli menşe hükümlerinden yararlanacaktır.
EUR.1 Belgesi, ihracatçının veya ihracatçının sorumluluğunda yetkili temsilcisinin yazılı müracaatına binaen, ihracatçı ülkenin idareleri tarafından düzenlenecektir.
Sonradan düzenlenen EUR.1 dolaşım belgeleri ait olduğu ürünün ihracatından sonra düzenlenebilir. Burada; hata, ihmal veya özel durum nedeniyle ihracat anında düzenlenmemiş veya EUR.1 dolaşım belgesi düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatta kabul edilmemiş olduğu hususunun, gümrük idarelerine tatmin edici bir şekilde ispat edilmesi gerekir. Sonradan düzenlenen EUR.1 dolaşım belgesine "ISSUED RETROSPECTIVELY", "SONRADAN VERİLMİŞTİR" ibaresinin yazılması gerekir.
Bununla birlikte, EUR.1 dolaşım belgesinin çalınması, kaybolması veya tahrip olması halinde ihracatçı, belgeyi düzenleyen gümrük idarelerine, ellerindeki ihracat belgelerine istinaden ikinci bir nüsha tanzim etmeleri için müracaat edebilir. Bu şekilde düzenlenen ikinci nüshaya, "DUPLICATE", "İKİNCİ NÜSHADIR" İbaresi yazılmalıdır.
Fatura beyanı, onaylanmış ihracatçı tarafından veya toplam değeri 6.000 Euro'yu geçmeyen menşe ürünlerini ihtiva eden bir veya daha fazla paketten müteşekkil bir sevkiyat söz konusu ise, herhangi bir ihracatçı tarafından yapılabilir.
Fatura beyanı, ihracatçının kendi el yazısı ile atacağı orijinal imzasını ihtiva edecektir.
Menşe Şehadetnamesinin Geçerliliği
EUR.1 dolaşım belgesi ve fatura beyanı, ihracatçı ülkedeki düzenleniş tarihinden itibaren dört ay geçerli olacak ve bu süre zarfında ithalatçı ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilmesi gerekecektir.
Farklılıklar ve Şekli Hatalar
1. EUR.1 Dolaşım Belgesi veya fatura beyanı içine konan beyanlar ile ürünlerin ithalat formalitesini yerine getirmek amacıyla gümrük idarelerine ibraz edilen vesaikteki ifadeler arasında bulunabilecek küçük farklılıklar, bu belgenin teslimatı yapılan ürünlere ilişkin olduğunun kesinlikle ortaya konması kaydıyla, EUR.1 Dolaşım Belgesi veya fatura beyanının geçerliliğini otomatik olarak ortadan kaldırmayacaktır.
EUR.1 Dolaşım Belgesi veya fatura beyanı üzerindeki ifadelerin doğruluğu üzerinde şüphe yaratması söz konusu olmayan, daktilo hatası gibi bariz şekli hatalar, bu belgenin reddedilmesini gerektirmeyecektir.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı