Nihai Kullanımın Esasları
Nihai kullanım, bir eşyanın üretiminde kullanılması amacıyla ithalatı yapılan ürünün tabi olacağı hükümler olarak tanımlanmaktadır. Nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına tabi eşyanın, öngörülen amaçlarla kullanılması halinde gümrük vergisi alınmayacak veya normalde uygulanan gümrük vergisi oranından daha düşük vergi oranı uygulanacaktır.
İthalat Rejim Kararı ile, ithalatta uygulanacak gümrük vergisi oranları ve ödenecek toplu konut fonunu gösterir listeler belirlenmiş ve bu kapsamdaki eşyaya ait gümrük vergileri ile toplu konut fonlarının listelerde gösterilmiştir. (I) sayılı liste kapsamı eşyadan, (VII) sayılı listede GTİP ve tanımları belirtilen eşyaların, listenin “Üretimi Gerçekleştirilecek Nihai Ürün” sütununda gösterilen ürünlerin imalinde kullanılması amacıyla ithal edilmesi halinde gümrük vergileri karşısında gösterilen oranda uygulanacak ve söz konusu eşyalar gümrük mevzuatının nihai kullanıma ilişkin hükümlerine tabi olacaktır.
Nihai kullanıma tabi olan eşyalar Kararın eki listelerde dipnot sütununda (a) ifadesi belirtilmek suretiyle gösterilmiştir.
Nihai kullanım nedeniyle indirimli ya da sıfır vergi oranı uygulanmasına ilişkin kolaylığın örneğin; şeker cinsi eşyanın meyve suyu içinde kullanılması suretiyle işlemeye tabi tutulması, fermuarların tekstil eşyasına monte edilmek ve birleştirilmek suretiyle imalatı, şekerin kahve kreması üretiminde kullanılması, sert kabuklu meyvelerin bisküvi üretiminde kullanılması, demir ve çelik cinsi eşyanın sıcak ve soğuk haddeleme işlemi yapılması, dökme etil alkolün sirke üretiminde kullanılması gibi üretimlerde de sağlanması mümkündür.
Nihai Kullanım Uygulanmayacak Durumlar
Nihai kullanım hükümlerinin uygulanmasında, eşyanın öngörülen amaçlarla kullanılması ve Kararın eki listelerde söz konusu durumun belirtilmiş olması gerekmektedir.
Bununla birlikte, nihai kullanıma tabi tutulacak eşyanın; Avrupa Birliği’nde serbest dolaşımda olması, diğer tercihli tarife uygulamalarına konu olması, Kanun ile gümrük vergisinden muaf veya Bakanlar Kurulu Kararı ile indirimli vergi uygulamasına tabi tutulması hallerinde, bu eşyanın tabi olduğu gümrük vergisinin uygulanabilecek vergi ile aynı veya yüksek olması durumunda söz konusu eşyaya nihai kullanım hükümleri uygulanmayacaktır.
Ayrıca, dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemi kapsamında getirilen eşya için, Telafi Edici Vergi’ye ilişkin hükümler kapsamında bir gümrük yükümlülüğü doğması hali hariç nihai kullanım hükümleri uygulanmayacaktır.
Nihai Kullanımda Başvuru, İzin, Teminat ve Devir
Serbest dolaşıma girecek eşyanın nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanması talepleri Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla eşyanın serbest dolaşıma gireceği yetkili gümrük idaresine yapılır ve talebin uygun görülmesi halinde, ilgili gümrük idaresi tarafından indirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına izin verilir.
Nihai kullanım izni, eşyayı kendileri nihai kullanıma tabi tutacak ithalatçılara veya eşyayı nihai kullanıma tabi tutacak firmalara devretmek suretiyle ithal eden ithalatçılara verilir.
Nihai kullanım kapsamı eşya gümrük idaresinin izniyle bir izin hak sahibinden başka bir izin hak sahibine de devredilebilir.
Bununla beraber, nihai kullanım kapsamı eşya, izin belgesinde yapılacak işlem ve işlemi yapacak firma bilgilerinin detaylı olarak belirtilmesi kaydıyla ve gümrük idaresinin izniyle, ara işleme tabi tutulmak ya da nihai kullanıma tahsis edilmek üzere başka bir firmaya gönderilebilir. Bu durumda sorumluluk izin hak sahibine ait olacaktır.
Nihai kullanım izninin yerinde kullanılmasının denetimi ve vergilerin tahsilinin güven altına alınması amacıyla, nihai kullanım nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı ile eşyaya isabet eden vergi oranı arasındaki fark kadar teminat alınacaktır.
Nihai kullanım kapsamında ithalat yapılabilme durumunun yükümlülerce, İthalat Rejim Kararı eki listeler, ithalat ve üretim operasyonları dikkate alınmak suretiyle irdelenmesi yerinde olacaktır.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı