OKSB Eksik Belgeyle Beyan Uygulaması ve Gümrük Kanunu'nun 234’üncü Maddesi’nin Uygulanması
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKSB) sahibi kişilere bazı koşullar saklı kalmak kaydıyla, mevzuatta sayılan belgelerin bir ya da daha fazlasının beyannamenin tescilinden sonra temin edilmek üzere beyanda bulunulabilmesine olanak sağlanmış olup, eksik belgeyle beyan;
a) Fatura.
b) A.TR Dolaşım Belgesi.
c) Menşe ispat belgeleri.
ç) Teslim şekli gereği ibrazı gereken navlun makbuzu ve sigorta poliçesi.
d) İşlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde ibrazı gereken işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu.
Belgeleri nezdinde gerçekleştirilebilir.
Eksik Beyanı Tamamlama Süresi Ve Ek Süre Verilmesi
Yukarıda sayılan belgelerden bir veya daha fazlası beyannameye eklenmeksizin beyanda bulunulması durumunda bu belgelerin, eksik belgeyle beyan edilmek istenen eşyaya ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde gümrük beyannamesinin tescil edildiği gümrük müdürlüğüne ibraz edilmeleri gerekir.
İndirimli veya sıfır oranında gümrük vergisinin uygulanması için gereken belgelerin eksikliği durumunda, eksik belgeyle beyan edilmek istenen eşyanın indirimli veya sıfır oranında vergilendirileceği konusunda yeterli nedenlerin olması koşuluyla, belirtilen süre içinde beyan sahibinin talebi üzerine gümrük müdürlüğünce söz konusu belgenin ibrazı için üç ayı geçmeyecek şekilde ek süre verilebilir.
Tamamlanacak eksik beyanın gümrük kıymeti ile ilgili olması ve beyanın tamamlanmasının daha uzun bir süre gerektirdiğinin kanıtlanması durumunda, gümrük müdürlüğünce üç aydan uzun bir ek süre belirlenebilir.
Eksik Belgenin Tamamlanmasında Müeyyide Olasılığı
Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Sıra No: 1)'de düzenlenen eksik belgeyle beyan (BS-1) uygulamasında karşılaşılan durumlar itibarıyla Gümrük Kanunu'nun 234’üncü maddesi uyarınca firmaların cezai müeyyide ile karşılaşmaları muhtemeldir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 71/3’üncü maddesinde tamamlayıcı beyanlar ile maddenin 1’inci fıkrasında sözü edilen beyanların, ayrılmaz bir bütün olduğu ve basitleştirilmiş işleme ilişkin beyannamelerin tescil tarihinden itibaren hüküm ifade edecekleri hüküm altına alınmıştır.
Söz konusu hüküm basitleştirilmiş usulde verilmiş eksik beyana konu (bs-1) beyannamenin tamamlayıcı beyanla bir bütün haline geleceği ve tamamlayıcı beyan ile birlikte nihai hali oluşan yükümlü beyanının beyannamenin tescilinden itibaren hüküm doğurduğu ifade edilmektedir.
Bu çerçevede eksik belgeye (bs-1) konu bir beyan;
1- Eksik belge tamamlama formu ile belgelerin tamamlandığının bildirilmesi
2- Süresi içerisinde yükümlünün belgeleri tamamlayamayacağını bildirmesi
3- Belgelerin tamamlanması için öngörülen sürenin dolması
Hallerinin birinin varlığı halinde tamamlanmış olmaktadır.
Öncelikle, mer'i mevzuatta eksik belgelerin tamamlanma usulü düzenlemekle birlikte belgelerin tamamlanamayacağı durumlarda yükümlünün takip etmesi gereken özel bir usul öngörülmemiştir. Dolayısıyla yükümlülerin bir dilekçe vasıtasıyla süresi içerinde eksik belgeyi tamamlayamayacağına ilişkin beyanının tamamlayıcı beyan olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda;
1- Eksik belge tamamlama formunun süresi içerisinde verilerek belgelerin usulüne uygun ve beyannamede belirtilen eksik belgeyle uyumlu olduğunun anlaşılması halinde herhangi bir cezai işleme yer bulunmamaktadır. Söz konusu ibraz edilen belgelerin ilk beyannamede belirtilen belgeyle uyumlu olmadığı veya usulüne uygun olmadığının anlaşılması halinde belgelerin olmadığı duruma göre hesaplanacak ek vergi tutarı tahakkuk ettirilerek gecikme faizi tatbik edilecek ve ayrıca 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234’üncü maddesi uyarınca işlem yapılacaktır.
2- Süresi içerisinde yükümlünün eksik belgeleri tamamlayamayacağını beyan ettiği durumda ise yükümlü ilk beyanını beyannamede değişiklik gerektirecek şekilde tamamlamış olacaktır. Beyanın nihai olarak oluştuğu an itibarıyla beyan edilen belgeler ile ibraz edilen belgeler arasında bir farklılık bulunmadığından 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234’üncü maddesi uyarınca işlem yapılmasına yer bulunmamaktadır. Bu şekilde bir beyan bulunması halinde, belgelerin olmadığı duruma göre hesaplanacak ek vergi tutarı tahakkuk ettirilerek gecikme faizi tatbik edilir.
3- Eksik belgelerin tamamlanması için verilen sürenin dolması ancak yükümlünün eksik belge tamamlama formunu ve eksik belgeleri ibraz etmediği durumda yükümlünün ilk beyanını olduğu şekliyle koruduğu ancak ilgili belgelere sahip olmadığı kabul edilecektir. Sürenin dışında verilen eksik belge tamamlama formunun veya ibraz edilen belgenin kabul edilmesi mümkün bulunmamakta olup, bu durumda belgelerin olmadığı duruma göre hesaplanacak ek vergi tutarı tahakkuk ettirilerek gecikme faizi tatbik edilecek ve ayrıca 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234’üncü maddesi uyarınca işlem yapılacaktır.
Bununla birlikte, basitleştirilmiş beyan kapsamında eksik belgenin A.TR Dolaşım Belgesi olması halinde ve söz konusu eksik belge sunulamadığı durumda beyan konu eşyanın menşeinin beyanının önem arz ettiği durumlar da olabilecektir. Bu kapsamda, eksik belgenin tamamlanması var olan ya da olması muhtemel vergilerin tahakkuku ve ceza kararlarından firmaları korumuş olacaktır.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı