Gümrük İdarelerinde Ön İnceleme (Küşat) Hakkı
Gümrük idaresine sunulan eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce ilgili ve yetkili kişilerin talebi üzerine eşyadan numune alınmasına veya eşyanın incelenmesine izin verebilmekte olup, söz konusu inceleme küşat hakkı olarak bilinmektedir.
Söz konusu inceleme hakkı 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 41’inci maddesinde yer alan "Talep üzerine, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce, gümrüğe sunulan eşyanın incelenmesi veya bundan numune alınması yönünden ilgili ve yetkili kişilere izin verilebilir." Hükmü doğrultusunda kullanılmaktadır.
Gümrük Yönetmeliği’nin 87’nci maddesinde ise;
Kanunun 41’inci maddesi uyarınca gümrük idareleri tarafından, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce ilgili ve yetkili kişilerin talebi üzerine eşyadan numune alınmasına veya eşyanın incelenmesine izin verebileceği belirtilmiş ve başvuru detaylarına yer verilmiştir.
Ön İnceleme Talebinde Başvuru ve Numune Alınması
Talep, elektronik yolla yapılacak, ilgili ve yetkili kişilerce imzalanacak ve gümrük idaresine verilecektir.
Başvuru sahibinin adı ve adresi, eşyanın bulunduğu yer, önceki beyana ilişkin özet beyan, önceki gümrük rejimine ilişkin; beyanname, taşıma şekli veya eşyanın tanımlanması için gerekli diğer bilgilerinden bir tanesinin,
Talep doğrultusunda gümrük idaresine sunulması,
Gerekmektedir.
Eşyanın incelenmesi ve eşyadan numune alınması ile ilgili işlemler gümrük idarelerinin gözetimi altında gerçekleştirilmektedir. Eşyanın incelenmesi, numune alınması, tahlile ve ekspertize tabi tutulması ile ilgili sorumluluk ve masraflar yükümlüye ait olup, ilgili kurumların yapacağı kontroller kapsamında eşyadan numune alınmasının gerekli olması durumunda, numune ilgili kurumun temsilcileri tarafından alınmaktadır.
Ayrıca, alınan numuneler de gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulur. Ancak numunenin telef olması veya telafi edilemez kaybı durumunda, gümrük yükümlülüğünün doğmamış olduğu kabul edilmektedir. Bununla birlikte, serbest dolaşımda olmayan eşyadan inceleme sonrası ortaya çıkan atık veya artıklar gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmalıdır.
Antrepodaki Eşyanın İncelenmesi ve Eşyadan Numune Alınması
Antrepodaki eşyanın incelenmesi ve eşyadan numune alınması konulu 2011/47 sayılı Genelgede ise, antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce; eşyanın doğru bir şekilde beyan edilmesini sağlamak, eşyanın evsafına uygun olup olmadığını belirlemek ya da satış suretiyle devri yapılacak eşyanın evsafını tespit etmek gibi nedenlerle ilgili ve yetkili kişilerin talebi üzerine eşyadan numune alınmasına veya eşyanın incelenmesine gümrük idarelerince izin verilmesinin mümkün olduğunun belirtilmiştir.
Ön inceleme (küşat) hakkı, gümrük idaresine sunulan eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilmeden önce, herhangi bir cezai müeyyide ile karşılaşılmaması adına önem taşımaktadır. Ticarete konu eşyanın hatalı gönderimi ihtimali karşısında eşyanın incelenmesi ve doğru beyanın yapılarak cezai işlem riskinin ortadan kaldırılması maliyetler açısından yükümlüleri gri alan dışına taşımaktadır.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı