Serbest Bölgeden İthalatlarda Hammadde veya Nihai Ürün Üzerinden Vergilendirme
Serbest Bölgeler Kanunu’nun üretime ilişkin hükümleri çerçevesinde, Gümrük Yönetmeliği’nin "Vergilerin Hesaplanması" başlıklı 431’inci maddesinde, "Serbest bölgede üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak üretilen eşyanın serbest dolaşıma sokulmak istenilmesi durumunda beyan sahibinin talebi halinde Kanunun 161 inci maddesi, talep olmaması halinde ise aynı Kanunun 15 inci maddesi hükümlerine gümrük vergileri hesaplanır." Hükmüne yer verilmiştir.
Bu doğrultuda,
Gümrük Kanunu’nun 161’inci maddesi çerçevesinde işlem yapılmasının talep edilmesi halinde;
Serbest dolaşımda olmayan eşya için bir gümrük yükümlülüğü doğduğunda, bu eşyanın gümrük kıymetinin serbest bölgede kalış süreleri içinde depolanma ve muhafaza edilme masraflarını da içeren fiilen ödenmiş veya ödenecek fiyata dayandığı hallerde ve söz konusu masraflar bu fiyattan ayrı olarak gösterildiği takdirde, gümrük kıymetine dahil edilmeyeceği,
Serbest bölgede mutat elleçlemelere tabi tutulan eşyanın gümrük vergilerinin hesaplanmasında, söz konusu eşyanın dikkate alınacak niteliği, gümrük kıymeti ve miktarı; beyan sahibinin talebi ve söz konusu elleçlemelerin yapılmasına izin verilmiş olması kaydıyla, bu eşya için gümrük yükümlülüğü doğduğu tarihte söz konusu elleçlemelere tabi tutulmamış gibi dikkate alınacak niteliği, gümrük kıymeti ve miktarının dikkate alınacağı,
Hükümleri çerçevesinde işlem yapılarak, vergiler hammaddeler üzerinden ödenmektedir.
Gümrük Kanunu’nun 161 inci maddesi hükümlerine göre vergi hesaplanması yönünde talepte bulunulmak istenilmesi halinde, yükümlüsünce BİLGE Sisteminde tescil aşamasında beyannamenin açıklamalar veya 44 no.lu hanesinde söz konusu talebin belirtilmiş olması gerekmekte olup, talebin beyannamede belirtilmemiş olması durumunda Gümrük Kanunu’nun 161’inci maddesi çerçevesinde işlem yapılmayacaktır.
Gümrük Kanunu’nun 161’inci maddesi çerçevesinde işlem yapılmasının talep edilmemesi halinde;
Gümrük Kanunu’nun 15’inci maddesi hükümlerine gümrük vergileri hesaplanmakta olup, nihai ürün üzerinden işlemler gerçekleştirilecektir.
Gümrük Yönetmeliği’nin 431’inci maddesi uyarınca serbest bölgelerden Türkiye'ye eşya ithalinde vergilendirmenin nihai ürün üzerinden yapılması halinde; serbest bölgelerde üretilen nihai ürün için tercihli tarife uygulaması söz konusu olmadığından ve İthalat Rejimi Kararında eşyanın yalnızca "Türk menşeli" olma kriterine göre belirlenmiş bir tercihli tarife bulunmadığından, serbest bölgelerde serbest dolaşımda bulunmayan girdiler kullanılmak suretiyle üretilen eşyaya, Türk menşei kazansın kazanmasın İthalat Rejimi Kararı eki listelerin "Diğer Ülkeler" sütunundaki oranlar üzerinden gümrük vergisi uygulanacaktır.
Bununla birlikte, 3351 sayılı İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Karar’ın 2/5’inci maddesinde yer alan “(5) Bu Karar kapsamı ilave gümrük vergisi hakkında, gümrük vergisinin tabi olduğu usul ve hükümler uygulanır.” Hükmü sebebiyle, serbest bölgede serbest dolaşımda bulunmayan girdiler kullanılmak suretiyle üretilerek Türkiye'ye ithal edilmek istenilen eşyanın Gümrük Yönetmeliği'nin 431 inci maddesi çerçevesinde nihai ürün üzerinden vergilendirilmesinin beyan sahibi tarafından tercih edilmesi ve nihai ürünün de 3351 sayılı Karar eki tabloda yer alması halinde Karar eki tablodaki "Diğer Ülkeler" sütunundaki oran üzerinden ilave gümrük vergisinin uygulanması gerekmektedir.
Ege Uzman Mevzuat Departmanı